Vangst- en dodingsmethoden

Algemeen

In de wetenschap wordt tegenwoordig algemeen erkend dat vissen dieren zijn met een goed ontwikkeld zenuwstelsel en hersenen. Ze kunnen hiermee heel goed pijn, stress en angst ervaren. Dit geldt ook voor veel andere, met name ongewervelde zeedieren, zoals kreeften, krabben en inktvissen. Deze zeedieren hebben allemaal veel te lijden onder de vangst- en dodingsmethoden die in de visserij worden toegepast.

Vangstmethoden

Er bestaan tal van methoden om vissen te vangen. Ze verschillen sterk in hun schadelijke effecten op de vissen en de visstand. De beste methode is die waarbij de vis (vrijwel) onmiddellijk  pijnloos gedood wordt en waarbij ook geen sprake is van bijvangst. Maar in de praktijk komt deze methode nauwelijks voor. De meeste vangstmethoden in de visserij, vooral in de zeevisserij, gaan gepaard met enorme bijvangsten, veroorzaken veel verwondingen aan de vissen en bezorgen hen aanzienlijke angst, stress en pijn.
De bekendste vangstmethode is die waarbij een schip een reusachtig net achter zich aan sleept waarin de vissen worden samengedreven en urenlang worden meegesleept. Deze methode is gebruikelijk in de pelagische visserij, die zich richt op vissen die in grote scholen zwemmen. Om te ontsnappen zwemmen de vissen mee tot ze uitgeput raken en hierdoor achter in het net belanden, waar ze worden samengeperst, beschadigd raken en vaak stikken omdat ze niet meer bij machte zijn om te ademen. Als de visnetten snel van diep water omhoog worden gehaald, worden de vissen blootgesteld aan grote drukverschillen. Hierdoor kan hun zwemblaas knappen en kunnen de ingewanden naar buiten geperst worden.
Bij het langelijnvissen worden kilometerslange kabels met daaraan duizenden zijlijnen met van (vaak levend) aas voorziene haken in zee neergelaten. Grotere vissen happen daarnaar en zitten vervolgens aan een haak vast. Ze worden vaak over honderden kilometers levend meegesleurd en onderwijl aangevallen door roofdieren. Hun lijdensweg kan vele uren duren tot meer dan een dag.
Ook het staand want, een visnet dat als een muur in het water wordt neergelaten, is een martelwerktuig voor vissen die daar vaak uren- en dagenlang in verstrikt raken voordat ze uit hun lijden worden verlost. Bovendien komen hierin ook grote aantallen vogels die in het water op zoek zijn naar vis, op een ellendige wijze aan hun eind. Het staand want wordt ook in de binnenvisserij gebruikt.
In Nederland richten veel vissers zich op de bodemvisserij. Met hun boomkor hebben ze heel veel schade aangericht aan het leven op de zeebodem. In plaats van de boomkor wordt ook een pulskor gebruikt die elektrische stroomstoten uitstuurt waardoor de vissen van de bodem af in het net springen. Er is nog te weinig bekend van de effecten van deze methode op het bodemleven.
Het is van groot belang dat er nieuwe vangsttechnieken ontwikkeld worden waardoor vissen veel minder te lijden hebben.

Een groot probleem vormen de  achtergelaten of verloren gegane netten van vissers, ook wel de netten des doods genoemd (ghostnets), waarin jaarlijks miljoenen vissen en andere waterdieren hun leven eindigen. Ook op zeewrakken, waarvan er alleen al in de Noordzee ongeveer 10.000 liggen, komen die netten voor. Er zijn sportduikers die deze netten met veel moeite en inspanning proberen te verwijderen.

In de hengelsport worden vissen individueel aan de haak geslagen. De gevolgen voor de gevangen vis worden door de sportvissers ten onrechte gebagatelliseerd. De aan de haak geslagen vis verzet zich hevig wanneer die met de hengel uit het water getrokken wordt. Hij ondervindt hiervan stress en pijn. Rond de vissenbek bevinden zich tal van zenuwknooppunten. Eenmaal uit het water getrokken kan de vis niet meer ademen en wordt hij stevig vastgepakt zodat de sportvisser de haak uit zijn bek kan halen. Hierbij kunnen verwondingen ontstaan. Voor een vis is het uit het water getrokken worden vergelijkbaar met wat het voor een mens betekent als hij langdurig onder water wordt geduwd en gehouden.

Dodingsmethoden

Ook de in de visserij gebruikelijke dodingsmethoden gaan gepaard met extreem en langdurig geweld tegenover de dieren. Alternatieve, minder dieronvriendelijke dodingsmethoden worden op dit moment in de reguliere visserij nog nauwelijks toegepast. Er ontstaat wel steeds meer het besef dat vissen en andere waterdieren zoals kreeften en krabben, ook over gevoel en bewustzijn beschikken en dus ook zorgvuldiger behandeld dienen te worden.
Vissen zijn wat de zuurstofvoorziening van de hersenen betreft heel anders gebouwd dan zoogdieren. De enige manier om ze snel en pijnloos te laten sterven is door ze te verdoven en/of hersendood te maken. Bij de thans in Nederland en elders in de wereld gangbare methoden gebeurt dat niet: de hersenen van de vissen blijven intact, waardoor het stervensproces erg lang duurt.

De volgende zeer dieronvriendelijke dodingsmethoden worden in de visserij toegepast:

1. Verstikking
Anders dan veel mensen denken gaat een vis niet snel dood wanneer hij op het droge gebracht wordt. Haringen zijn bijvoorbeeld pas na ongeveer 35 minuten gestikt, kabeljauwen en wijtingen tot na 60 minuten. Tongen en schollen doen er nog langer over. Ze kunnen er ongeveer vier uur over doen om dood te gaan.

2. Strippen
Het strippen houdt in dat de vis levend en wel wordt opengesneden om de organen en het bloed te verwijderen. De vis gaat hierdoor echter niet onmiddellijk dood. Haringen, tongen en scharren kunnen hierna nog tot 10, respectievelijk 30 en 35 minuten in leven blijven. Schollen houden het maximaal 50 minuten uit.

3. Verstikking samen met strippen
Deze methode houdt in dat de vissen eerst gedurende 7 tot 20 minuten ’stikken’ in de lucht, waarbij ze dus niet doodgaan omdat hun hersenen intact blijven. Vervolgens worden ze, nog levend, ontdaan van hun organen en bloed. Ze leven dan nog 10 tot 30 minuten totdat de dood intreedt.

4. Het op ijs of in ijswater leggen
Dit is de meest gebruikte techniek op dit moment, maar vissen blijven daarbij nog lang in leven omdat zij goed in staat zijn hun energie te concentreren in hun hersenen en verder doodstil te liggen, waardoor het lijkt alsof ze niet meer leven. Hersenscans hebben bewezen dat vissen zo tientallen minuten in leven kunnen blijven. Deze methode is voor hen heel stressvol en beangstigend.

5. Levend koken
Deze methode wordt specifiek bij schelp- en schaaldieren toegepast. Het koken van kreeften en krabben is hiervan het bekendste voorbeeld. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat de dieren niet onmiddellijk dood zijn wanneer zij in het kokende water terechtkomen. De tijd gedurende welke ze pijn lijden wordt langer naarmate de dieren meer gewicht hebben en kan wel acht of meer minuten duren. Naar wat het levend koken betekent voor mossels en oesters is nog nauwelijks een begin van wetenschappelijk onderzoek verricht.

Alternatieve, minder dieronvriendelijke dodingsmethoden
Er is vele jaren onderzoek gedaan naar de mogelijkheid van een snelle elektrische bedwelming van vissen. Het onderzoek richtte zich in eerste instantie op het doden van kweekvissen, met name van paling, meerval, tilapia, zeebaars en tarbot. Het uitgangspunt hierbij was dat vissen, voorafgaand aan het doden, net zo snel bedwelmd moeten worden als landbouwhuisdieren, dat wil zeggen binnen één seconde. Daarna moet een dodingshandeling verricht worden, zodat deze dieren niet meer bijkomen.
Inmiddels zijn er voor diverse gekweekte vissoorten bedwelmingsapparaten ontwikkeld die in de praktijk worden toegepast.  Een stroomstoot maakt de dieren bewusteloos en daarna worden ze onthoofd of opengesneden of belanden ze in ijswater. Daardoor komen ze niet meer bij. Sinds kort wordt er op kleine schaal in Nederland op een schip van de Urkse rederij Ekofish platvis bedwelmd.

Stichting Vissenbescherming ijvert er samen met de Dierenbescherming en de Sea First Foundation voor dat deze bedwelmings-/dodingsmethoden zo snel mogelijk gebruikt gaan worden bij alle Nederlandse vissers en viskwekers.

De website van de Vissenbescherming maakt gebruik van cookies. meer informatie

Voor een optimale werking van de website maken we gebruik van cookies. Als u beneden verder gaat op de website zonder uw cookie settings aan te passen, of u klikt op "Accepteer", dan betekent dit dat u het gebruik van cookies accepteert.

Sluiten