Het kerstfeest vervult voor de mensen vooral de functie van vredesfeest, maar voor de dieren is het helaas een hardvochtig slachtfeest.
Daarom was het een mooi initiatief van enkele dierenbeschermingsorganisaties (Comité Dierennoodhulp, Rechten voor al wat leeft en Een dier een vriend) om op 22 december in de Maarten Luther Kerk in Amsterdam een Vredesdienst voor de dieren te houden. Predikant Hans Bouma leidde de dienst die door ruim honderd mensen werd bezocht. Hij stelde niet alleen het gebrek aan respect voor de dieren in onze samenleving aan de kaak, maar betreurde het ook dat hierdoor de mens als bij uitstek moreel wezen zich zelf tekort doet door dieren meedogenloos als voedselbron te behandelen. Juist in de mens is immers het vermogen tot compassie, medelijden met andere levende wezens, in potentie heel sterk aanwezig. Deze compassie treffen we trouwens in allerlei vormen ook bij andere diersoorten aan.
Ton Dekker sprak daar namens de Vissenbescherming.
“Vissen staan onderaan de lijst van beschermwaardige dieren. In onze Nederlandse wetgeving, met name het Besluit houders van dieren uit 2014, wordt nadrukkelijk vastgesteld dat de manier waarop vissen gedood worden niet aan regels gebonden wordt, terwijl ook degenen die ze doden niet aan enige deskundigheidseisen hoeven te voldoen. Nog een stapje lager staan de ongewervelde dieren, zoals kreeften en krabben, want daarop wordt het Besluit houders van dieren helemaal niet van toepassing verklaard. In andere landen is het niet veel anders. Het is het rechtstreekse gevolg van eeuwenoude opvattingen over het veronderstelde onvermogen van deze dieren om pijn te ervaren. Hun handicap is dat ze hun pijn niet uiten op de voor de mens en de meeste landdieren gebruikelijke manieren van gillen, piepen en janken. Ook valt de pijn niet direct aan hun gelaatsuitdrukking af te lezen. Wanneer in de achttiende eeuw, vooral in Engeland, onder de intelligentsia, geestelijken en filosofen, stemmen opgaan om dieren tegen menselijke wreedheid te beschermen, dan heeft men vooral de op het land levende dieren op het oog, zoals het vee, en de huisdieren.
De bescherming van vissen krijgt pas enige kans van slagen wanneer wetenschappelijk onderzoek er na ongeveer 1950 in slaagt om aan te tonen dat vissen pijn en stress kunnen ervaren. Het onderzoek van de laatste decennia heeft aangetoond dat vissen, bij alle onderlinge verschillen, over een zenuwstelsel beschikken dat in zijn fysiologische bouw en functioneren te vergelijken is met dat van landdieren. Zo blijken vissen rond de bek over zenuwpunten te beschikken die net zoals bij mensen warmte, druk van buiten en chemische stoffen kunnen waarnemen. Vissen reageren ook net zoals mensen op pijnstillers.
Het gaat bij vissen om enorme aantallen dieren die jaarlijks in het wild en in toenemende mate in extreem intensieve viskwekerijen op een wrede manier worden gedood. Ze worden meestal zonder enige verdoving opengesneden en van hun ingewanden ontdaan, of ze worden levend ingevroren of ondergaan een lange verstikkingsdood aan de lucht. Dit lot treft jaarlijks naar schatting rond de 2.000 miljard vissen, dat is ongeveer twintig maal zoveel als alle dieren uit de veehouderij wereldwijd. Om het nog wat concreter te maken: Iedere seconde worden er in de zeevisserij ongeveer 70.000 vissen gedood, het gehele jaar door. Miljoenen mensen zijn hierbij beroepsmatig betrokken, honderden miljoenen als consument. Consumenten hebben hierdoor een grote eigen verantwoordelijkheid, maar tegelijk ook in principe een grote macht om dit geweld tegen dieren te stoppen.
Wat de vissen en tal van andere waterdieren betreft staan we helaas nog pas aan het begin. Maar ethische argumenten en inzet van individuele mensen en organisaties voor levende wezens kunnen wonderen verrichten.”
Dit artikel is gepubliceerd in 2015 in het magazine Vissenwelzijn. Bekijk hier het volledige magazine.