In december 2016 is in Parijs de Europese Adviesraad voor Aquacultuur (AAC) opgericht. Deze adviesraad geeft de Europese Commissie, het dagelijkse bestuur van de Europese Unie, gevraagd en ongevraagd advies over aquacultuur.
In Europa gaat het bij de aquacultuur vooral om het kweken van vissen, mossels en oesters. In Nederland worden weinig vissen gekweekt, in Zeeland wel veel mossels.
In deze adviesraad bezetten de vertegenwoordigers van de vis- en schelpdierkwekers en de vishandel 60% van de zetels en de vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties (NGO’s) 40%. De meeste vertegenwoordigers van NGO’s komen uit milieu- en natuurorganisaties. De Vissenbescherming heeft ook een zetel in de AAC, evenals de Deutscher Tierschutzbund, Compassion in World Farming (CIWF) en Eurogroup for Animals.
De discussies verlopen tot nu toe meestal redelijk ondanks de inbreng van de sportvisserij, vertegenwoordigd in de European Anglers Alliance, die het een schande vindt dat de Europese Unie vissen erkent als dieren met een bewustzijn, die pijn, stress en angst kunnen ervaren. Maar deze opvatting wordt gelukkig door de rest van de Adviesraad niet serieus genomen.
Drie werkgroepen
De belangrijkste discussies vinden plaats in de drie werkgroepen voor respectievelijk vissen, schelpdieren en voor zowel de vissen als de schelpdieren. De Europese Commissie heeft toegezegd uiterlijk eind dit jaar met een stuk te komen over het doden van vissen in de aquacultuur en over het vervoer van vissen. De vissenwerkgroep heeft over beide onderwerpen een advies opgesteld waarin de welzijnsproblemen onder de aandacht van de Europese Commissie worden gebracht. Een belangrijk punt vormt de vooral in de zuidelijke landen nog veel gebruikte methode om vissen in ijs te leggen en zo te laten sterven. Die methode is gruwelijk voor vissen en wij willen dat de Commissie die methode gaat verbieden. De Britse supermarktketen Tesco heeft al een techniek laten ontwikkelen om zeebaars en zeebrasem eerst met elektrische stroom te bedwelmen en vervolgens te doden. Die methode moet zo snel mogelijk op een veel grotere schaal worden toegepast.
Werkgroep schelpdieren
Het welzijn van schelpdieren vormt een lastig onderwerp omdat er zo weinig wetenschappelijke kennis is over deze dieren. Zowel mossels als oesters worden door de kwekers en handelaren zo lang mogelijk in leven gehouden, omdat het vlees van deze dieren wanneer ze eenmaal dood zijn, heel snel bederft. Mossels worden meestal levend in kokend water gegooid en oesters worden meestal levend opgegeten. Ons bestuurslid Paul Denekamp is vice-voorzitter van de werkgroep schelpdieren en heeft hiervoor een eerste stuk geschreven over het bewustzijn van deze dieren en over hun vermogen om pijn te ervaren.
Werkgroep vissen en schelpdieren
In de gezamenlijke werkgroep vissen en schelpdieren voeren de dierenbeschermers een belangrijke discussie over de definitie van duurzame aquacultuur. Veel vis- en schelpdierkwekers gebruiken het woord duurzaam graag, zonder aandacht te schenken aan dierenwelzijn. Dat is voor ons als dierenbeschermers natuurlijk niet acceptabel. Als wij onze dierenwelzijnsnormen erop toepassen, kan geen enkele vorm van aquacultuur zich duurzaam noemen. Maar de kwekers en handelaren willen de term duurzaam toch blijven gebruiken.
Het is een grote uitdaging om hier in het consensusmodel van de Adviesraad er samen uit zien te komen. In de eerste ronde van deze discussie erkenden de meeste vertegenwoordigers uit de sector wel dat dierenwelzijn een belangrijk aspect is dat vermeld moest worden. Maar ze konden zich niet vinden in ons voorstel om naast de drie bekende zuilen van duurzaamheid (profit, people and planet oftewel economie, sociaal en milieu/ecosysteem) een vierde te introduceren: dierenwelzijn. In onze volgende vergadering gaan we een voorstel indienen om van de sociale zuil er één te maken van levende wezens, dus zowel van mensen als van dieren, waardoor dierenwelzijn een onderdeel wordt van die zuil.
Dit artikel is gepubliceerd in 2017 in het magazine Vissenwelzijn. Bekijk hier het volledige magazine.