Je komt ze nog steeds tegen in huiskamers, winkels, restaurants, wachtkamers en soms nog TV-programma’s: de goudvissenkom met één of meer goudvissen erin. Vaak is de kom maar tweemaal zo groot als de goudvis. Een stukje zwemmen en de omgeving verkennen is hierin natuurlijk niet mogelijk. Ook kan de vis zich in zo’n kom niet op een veilige plek terugtrekken.
De Vissenbescherming heeft vanaf de op richting in 2000 steeds veel klachten over die goudvissenkom ontvangen. Wij hebben de bezitters van goudvissenkommen en ook de vele winkels die ze verkopen gedurende vele jaren uitgelegd wat er niet aan deugt en dat ze de kom moeten vervangen door een passend aquarium. We hebben nu wel de indruk dat de goudvissenkom op z’n retour begint te raken. Toch ontvangen we nog regelmatig klachten over goudvissenkommen in winkels en restaurants en over de houders van deze vissen die vaak nog geen benul hebben van een passende diervriendelijke huisvesting van deze dieren.
Advies van het Landelijk Informatiecentrum Gezelschapsdieren (LICG)
Helaas is in Nederland de goudvissenkom niet bij wet verboden zoals in Duitsland, maar we beschikken wel over een deskundig advies van het LICG, het Landelijk Informatiecentrum Gezelschapsdieren. Dit is door de overheid opgericht om het publiek te adviseren over de diervriendelijke huisvesting en verzorging van gezelschapsdieren. Het LICG bestaat uit vertegenwoordigers van de Dibevo (dierenspeciaalzaken), de Dierenbescherming, de Faculteit Diergeneeskunde (Universiteit Utrecht), Wageningen University & Research centre, het Groenhorst College Barneveld en de Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde (KNMvD). Het Ministerie van Economische Zaken, dat over dierenwelzijn gaat, is aanwezig bij de bestuursvergaderingen van het LICG. Het LICG adviseert op zijn website voor goudvissen een aquarium van minimaal 100 centimeter lengte te gebruiken en merkt hierbij op dat “pas in een groter aquarium de goudvis tot zijn volle afmetingen door zal kunnen groeien”. De georganiseerde aquariumhouders hanteren in de praktijk als vuistregel voor de afmeting van het aquarium een lengte van tienmaal de lengte van de vis. Dan kan een vis wel enigszins normaal rondzwemmen zonder om zijn eigen as te moeten draaien. Het LICG constateert verder onder andere dat “goudvissen graag gezelschap van andere vissen hebben”. Het LICG-advies laat in al zijn eenvoud niets aan duidelijkheid te wensen over. De genoemde minimale afmeting van het aquarium alsook het afwijzen van de solitaire huisvesting vormen de noodzakelijke voorwaarde voor het welzijn van de goudvissen. Dit advies wordt ook gedragen door de Dibevo, maar in de praktijk is dit echter zowel bij het publiek als bij de winkeliers grotendeels onbekend.
Rol van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA)
De NVWA ziet onder andere toe op de naleving van wet- en regelgeving voor dierenwelzijn. We hebben daarom de NVWA in september 2016 attent gemaakt op het advies van de LICG en gevraagd om bij de behandeling van klachten over de huisvesting van goudvissen dit advies als toetssteen te hanteren. De NVWA heeft ons hierop in februari 2017 geantwoord dat zij een gesprek hierover hebben gevoerd met de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) en dat de RVO de aangesloten verkopers van goudvissen zal gaan instrueren over de juiste huisvesting van goudvissen waarbij gebruik gemaakt kan worden van het LICG-advies. De RVO zal een nieuwsbrief maken ‘om de verplichte voorlichting aan kopers van goudvissen te ondersteunen en die kennis bij houders van goudvissen onder de aandacht te brengen. Uw eigen initiatieven op dit terrein juichen we toe en zien we als een ondersteuning van dit beleid’, aldus de NVWA.
We hebben vervolgens de NVWA gevraagd om zelf ook de diverse inspectiediensten op de hoogte te stellen van het LICG-advies. Het komt namelijk nog steeds voor dat inspecteurs bij een klacht over de huisvesting van goudvissen in een kleine kom alleen kijken naar de kwaliteit van het water en de huid van de goudvissen.
Rol van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland
We hebben naar aanleiding van de reactie van de NVWA de RVO op 24 mei jl. verzocht om in hun advies aan de aangesloten verkopers van goudvissen uit te gaan van het LICG-advies. De RVO heeft ons hierop meegedeeld dat zij aan ons verzoek hebben voldaan door per nieuwsbrief aan alle aangesloten bedrijven die levende vissen verkopen, mee te delen dat zij conform het wettelijke Besluit houders van dieren aan de kopers van dieren schriftelijke informatie moeten verstrekken omtrent de gewenste manier van huisvesting en verzorging. De Vissenbescherming is erg blij met deze nieuwsbrief aan de verkopers van levende vissen en verwacht dat die flink zal bijdragen aan het verder uitbannen van de goudviskom. De nieuwsbrief van de RVO aan de aangeslotenen verkooppunten van goudvissen luidt als volgt:
Geachte heer/mevrouw,
Op 1 juli 2014 is het Besluit houders van dieren (onderdeel van de Wet dieren) in werking getreden. Een onderdeel van dit besluit is dat een bedrijfsmatig houder van huisdieren bij verkoop of aflevering De georganiseerde aquariumhouders hanteren in de praktijk als vuistregel voor schriftelijke informatie over het dier meegeeft. Het blijkt dat bij vissen niet altijd de juiste informatie wordt verstrekt, daarom vragen we specifiek aandacht voor deze dieren. Om dit te verbeteren vraag ik u om de informatie in deze e-mail te delen met uw doelgroep, leden of belanghebbenden. In deze e-mail leest u waar u meer informatie vindt en waar u of uw leden met vragen terecht kunnen. Ik wil u alvast bedanken voor uw medewerking.
Verstrekken van schriftelijke informatie bij verkoop en aflevering
Het verstrekken van schriftelijke informatie bij verkoop of aflevering van vissen zorgt ervoor dat de nieuwe houder de dieren goed kan verzorgen. De goudvis wordt bijvoorbeeld vaak gehouden in een te kleine huisvesting, waardoor deze niet zijn natuurlijke gedrag kan vertonen. Zo zijn het wroeten in de grond en het zich kunnen verschuilen belangrijke onderdelen van hun natuurlijke gedrag. Veel houders van goudvissen zijn hiervan niet op de hoogte. Goede voorlichting helpt hierbij.
Juiste voorlichting
Door goede voorlichting te geven aan de klant is deze goed voorbereid. Zorg dat u bij de verkoop van vissen informatie over huisvesting, verzorging, gedrag en kosten schriftelijk verstrekt. Bij de goudvis kunt u bijvoorbeeld adviseren dat de klant kiest voor een aquarium en niet voor een kom. Een kom is vaak te klein en heeft vaak een te klein oppervlak. Hierdoor komt er maar weinig water met de lucht in contact en wordt er te weinig zuurstof uitgewisseld. Bovendien is het lastig om in een kom een filter te hangen. Daarnaast is in een kom vaak onvoldoende beschutting, wat stress veroorzaakt bij vissen.
Handige informatie van het LICG
Informatie die u kunt meegeven aan uw klant vindt u bij het Landelijk InformatieCentrum Gezelschapsdieren (LICG). Het LICG heeft op haar website handige huisdierenbijsluiters staan voor de meest gehouden vissen. Deze huisdierenbijsluiters kunt u downloaden, printen en meegeven aan uw klanten.
Dit is een heel belangrijk advies! Wij hebben inmiddels in juni 2017 de NVWA verzocht om ook deze nieuwsbrief ter informatie toe te sturen aan de diverse inspectiediensten voor het dierenwelzijn. We zullen gaan controleren of de verkopers van vissen ook inderdaad de schriftelijke informatie aan de klant meegeven.
Dit artikel is gepubliceerd in 2017 in het magazine Vissenwelzijn. Bekijk hier het volledige magazine.